 |
| MNP FR 92 Józef Mehoffer, Muza, 1897, olej na płótnie, 97 x 130 Własność Fundacji im. Raczyńskich przy MNP |
Muzy, jako te, które inspirują artystów, same stawały się tematami ich przedstawień. Kim jednak właściwie były? Muzy były dziewięcioma córkami Zeusa i Mnemosyne i podlegały zwierzchnictwu Apolla, boga poezji i muzyki. Każda z nich miała pod swoją opieką wybraną dziedzinę sztuki. I tak: Kalliope była muzą pieśni bohaterskiej, trzymającą rylec i tabliczkę do pisania; atrybutem Klio był zwój pergaminu, gdyż była ona opiekunką historii; grająca na flecie Euterpe była natomiast patronką liryki; Taleja jako patronka komedii prezentowała maskę komiczną; muzie tragedii – Melpomene – przynależała zaś maska smutna; opiekunka tańca – Terpsychora- trzymała w ręku lirę; pieśni miłosne znajdowały się natomiast pod opieką Erato, której atrybutem była mała cytra; w starożytny strój do nabożeństwa ubierała się Polihymnia, ponieważ opiekowała się twórcami hymnów i pieśni; ostatnią z muz była Urania, która jako patronka astronomii trzymała w swych rękach globus astralny.
W rogalińskiej Galerii Obrazów temat muzy pojawia się kilkukrotnie, między innymi w obrazie Józefa Mehoffera Muza. Artysta stworzył dwie, niemal identyczne kompozycje. Sam o tym przedstawieniu miał pisać: „Jest to rodzaj Saphony czy muzy – troszkę klasycznej, troszkę słowiańskiej, z lirą w ręku i wieńcem bławatków na głowie, na tle brzozowego lasku i niby Wisły, którą wziąłem nic nie zmieniając z mojego pejzażu niepołomickiego”. Powyższy opis nawiązuje do pierwszego przedstawienia, do którego sam artysta odnosił się bardziej pozytywnie, niż do drugiego, który powstał w 1987 roku, a który obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie . Pierwszą też wersję zaprezentował na inauguracyjnej wystawie „Sztuki”, a później w Wiedniu.
W Muzie uwidoczniony jest wpływ sztuki francuskiej na twórczość Mehoffera, poprzez przedstawioną ideę i nastrój. We francuskim symbolizmie poetyckim tematy mityczne uznawano za ponadczasowe i wciąż aktualne.
Tekst: Patrycja Hajder
Jan Parandowski, „Mitologia”, Londyn 1992, s. 71 – 72.
Por. Agnieszka Ławniczakowa, Nr 260. „Muza”, s. 146 - 147, w: "Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego (katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu)”, red. Agnieszka Ławniczakowa, Poznań 1997
